PSG-9 (2005): ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਦਰਮਿਆਨੀ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਨਰਮ, ਲੰਬੇ, ਕੋਮਲ ਅਤੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਟਾਈ ਪਨੀਰੀ ਲਾਉਣ ਦੇ 60 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪੈਦਾਵਾਰ 65 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਲ ਦਾ ਔਸਤਨ ਭਾਰ 65 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
Punjab Nikhar (2020): ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੱਧਵਰਤੀ ਇੰਟਰਨੋਡਲ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਮੱਧ ਲੰਬਾਈ ਦੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲ ਪਤਲੇ, ਨਰਮ, ਕੋਮਲ, ਲੰਬੇ, ਹਲਕੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਕਰੀਮੀ ਸਫੇਦ ਬੀਜ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੋਪਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਹਿਲੀ ਤੁੜਾਈ ਤੱਕ 43 ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪੈਦਾਵਾਰ 82 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Pusa Chikni: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੱਤੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਹਰੇ ਰੰਗ, ਮੱਧਮ ਕੱਦ ਦੇ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਮੱਧਮ ਆਕਾਰ ਦੇ ਫਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਨਰਮ, ਮੁਲਾਇਮ ਅਤੇ 2.5-3.5 ਸੈ:ਮੀ: ਮੋਟਾਈ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪੈਦਾਵਾਰ 35-40 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Azad Toria-2: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪੰਜਾਬ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ, ਝਾਰਖੰਡ, ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਰਾਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
Pusa Supriya: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਪੰਜਾਬ, ਝਾਰਖੰਡ, ਬਿਹਾਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਹਰਿਆਣਾ, ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ICAR IIHR ਬੰਗਲੌਰ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
Arka Vikram: ਇਹ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਕਿਸਮ IIHR-6-1-1 x IIHR-53-1-3 ਨੂੰ ਸੰਕਰਣ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਅਗੇਤੀ ਫੁੱਲ ਵਾਲੀ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ (ਪਹਿਲੀ ਤੁੜਾਈ ਲਈ 46 ਦਿਨ), ਹਰੀ, ਲੰਬੀ, ਨਰਮ ਫਲ, ਵਧੀਆ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਵਾਲੀ, ਪੌਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਪੌਟਾਸ਼, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਲੋਹਾ, ਜਸਤਾ ਅਤੇ ਮੈਗਨੀਜ਼ ਵਰਗੇ ਖਣਿਜ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਮ 120-135 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਪੱਕ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪੈਦਾਵਾਰ 136 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
Arka Sumeet: ਇਸ ਕਿਸਮ ਨੂੰ IIHR-54 X IIHR-18 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦੀ ਵੰਸ਼ ਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੁਣਿਆਂ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਫਲ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਅਤੇ ਨਰਮ ਲੰਬੇ (50-65 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ) ਉਭਰੀ ਹੋਈ ਲਕੀਰਾਂ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸੁਗੰਧ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤਨ ਪੈਦਾਵਾਰ 200 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
Pusa Sneha: ਇਹ ਕਿਸਮ 2004 ਵਿੱਚ IARI ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ ਮੱਧਮ ਆਕਾਰ ਦੇ, ਜੋ ਕਿ ਨਰਮ ਅਤੇ ਗਹਿਰੇ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿੰਨਾਂ ਤੇ ਕਾਲੇ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਧਾਰੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਹੈ। ਇਸ ਫਸਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਈ ਬਸੰਤ ਅਤੇ ਬਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕਟਾਈ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਦੇ 45-50 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
Azad Toria-1: ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
