figs-fig-tree.jpg

ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਅੰਜੀਰ ਮੋਰੇਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦਾ ਲੰਬਾ ਮੌਸਮ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਕੰਟੇਨਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਫਲ ਕੱਚੇ ਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ  ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਮ/ਮਾਮੂਲੀ ਫਲ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਗੁਜਰਾਤ, ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅੰਜੀਰ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਰਾਜ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਾਫੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ, ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮਿੱਟੀ

ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਤਲੀ ਚੰਗੇ ਨਿਕਾਸ ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ। 7-8 PH ਵਾਲੀ ਮਿੱਟੀ ਅੰਜੀਰ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਹੈ।

 

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਅਤੇ ਝਾੜ

Brown Turkey: ਇਹ ਦਰਮਿਆਨੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ RIBS ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਆਕਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ ਉੱਪਰੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤਣੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੇ ਜਾਮਨੀ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਲ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਭਾਗ/ਗੁੱਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੁਆਦ ਦੇ ਨਾਲ ਗੁਲਾਬੀ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੇਹੱਦ ਸੁਆਦੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫਲ ਮਈ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੂਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪੱਕਦੇ ਹਨ। ਫਲਾਂ ਦਾ ਔਸਤਨ ਝਾੜ 53 ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ/ਪ੍ਰਤੀ ਰੁੱਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਖੇਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ

ਪੌਦੇ ਲਈ ਟੋਏ ਪੁੱਟਦੇ ਸਮੇਂ, ਟੋਇਆਂ ਵਿੱਚ 5 ਕਿੱਲੋ ਗੋਹੇ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਓ ਅਤੇ ਫਿਰ 20-25 ਕਿੱਲੋ ਫਾਸਫੋਰਸ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ ਦੀ ਖਾਦ ਪਾਓ।

ਬਿਜਾਈ

ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਸਮਾਂ

ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਅੱਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਫਾਸਲਾ

6x6 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਰੱਖੋ।

ਬਿਜਾਈ ਦਾ ਢੰਗ

ਬਿਜਾਈ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਜਨਣ ਵਿਧੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰੋ।

 

ਪ੍ਰਜਣਨ

ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਜਨਣ ਕਟਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਟਣ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 3-4 ਅੱਖਾਂ ਜਾਂ ਕਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਟਿੰਗ 30-45 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਟਿੰਗਜ਼ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਪੌਦੇ ਤੋਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬੀਜ

ਬੀਜ ਦੀ ਮਾਤਰਾ

ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ, 150 ਪੌਦੇ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਖਾਦਾਂ

ਚੰਗਾ ਝਾੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪਾਓ। ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਕੇ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ - ਪਹਿਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਫਲ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।

ਸਿੰਚਾਈ

ਆਪਣੀ ਘੱਟ ਡੂੰਘੀ ਜੜ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਪੱਕਣ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨਮੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਫਲ ਨੂੰ ਪੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਕਟਾਈ ਅਤੇ ਛੰਗਾਈ

 ਅੰਜੀਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਕਟਾਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੇਠਾ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ 3-4 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅੰਜੀਰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੌਸਮ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਧੁਰੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਫਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਕਟਾਈ ਰੁੱਖ ਦੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਫਸਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਫਸਲ ਲਈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਲੱਕੜ ਲਈ ਲਗਭਗ ਹਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਟਾਈ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਟੁੱਟੀਆਂ ਜਾਂ ਓਵਰਲੈਪਿੰਗ/ਢੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੋਰਡੀਆਕਸ ਪੇਸਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੱਟੇ ਸਿਰੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪੌਦੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ

 a

 a

 a

 a

ਫਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ

 a