ਗਰਮੀ ਕਾਰਨ ਕਣਕ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਬਚ ਸਕਣਗੇ। ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਪੀਏਯੂ), ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕਣਕ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ PBW-824 ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਨਾਲ ਵੀ ਲੜਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਗਰਮੀ ਵਧਣ ਤੇ ਵੀ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਇਹ ਕਿਸਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪਲਾਂਟ ਬਰੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਵ੍ਹੀਟ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਲੈ ਕੇ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਅਗੇਤੀ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ 10 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 156 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਕ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਣਕ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਵਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੋਹੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 35 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਐਚਡੀ 3086, ਐਚਡੀ 2967 ਅਤੇ ਪੀਬੀ ਡਬਲਯੂ 725 ਲਗਭਗ 24 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਐਚਡੀ 3086 ਕਿਸਮ ਦਾ ਲਗਭਗ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਔਸਤ ਝਾੜ 23 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਚਡੀ 2967 ਕਿਸਮ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਔਸਤ ਝਾੜ 21.4 ਕੁਇੰਟਲ/ਏਕੜ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਦਸ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਪੀਬੀਡਬਲਯੂ 725 ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਔਸਤ ਝਾੜ 22.9 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੈ। ਲਗਭਗ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਰਕਬਾ ਤਿੰਨੋਂ ਕਿਸਮਾਂ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪੀਬੀਡਬਲਯੂ 824 ਕਿਸਮ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਟਰਾਇਲ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ PBW 824 ਕਿਸਮ ਦਾ ਔਸਤ ਝਾੜ 23.3 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਹੈ।
ਪੀਬੀਡਬਲਯੂ 824 ਤਿੰਨਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੀਬੀਡਬਲਯੂ 824 ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੌਰਾਨ ਕਰਨਾਲ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ 39.5 ਕੁਇੰਟਲ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਬਚੇਗਾ ਸਪਰੇਅ ਦਾ ਖਰਚਾ
ਡਾ: ਸੋਹੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਭੂਰੀ ਕੁੰਗੀ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਭੂਰੀ ਕੁੰਗੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਇਸ ਤੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬੀਜੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਐਚਡੀ 3086 ਅਤੇ ਐਚਡੀ 2967 ਕਿਸਮਾਂ ਭੂਰੀ ਕੁੰਗੀ ਅਤੇ ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕਣਕ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਸਲ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਤੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਫ਼ਸਲ ਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਲਪੇਟ ਚ ਆਉਣ ਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਪਰੇਅ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਕਣਕ ਦਾ ਝਾੜ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਪੀ.ਬੀ.ਡਬਲਯੂ 824 ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਬੀਜਣ ਤੇ ਛਿੜਕਾਅ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋਵੇਗੀ।
70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਝਾੜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ
ਪੀਲੀ ਕੁੰਗੀ ਰੋਗ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਉੱਲੀ (ਪੁਸੀਨੀਆ ਸਟ੍ਰਾਈਫੇਰਾਮਿਸ) ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਣਕ ਦੇ ਝਾੜ ਨੂੰ 70 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2013-14 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 30 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਫਸਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੀ ਝਾੜੀ ਪੀਲੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਾਧਾ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਦਾ ਝਾੜ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ
ਡਾ: ਸੋਹੂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਕਾਰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਦਿਨ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੌਸਮ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਚ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸਮ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਝਾੜ ਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਾ ਪਵੇ। ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਕਣਕ ਦੇ ਦਾਣੇ ਦੇ ਸੁੰਗੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਝਾੜ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਡੀ PBW 824 ਇੱਕ ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ (40 °C) ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾ: ਗੁਰਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਵੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਕਿਸਮ ਪੱਕਣ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਲੈਣ ਕਾਰਨ ਮਾਰਚ ਵਿਚ ਵੱਧ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਤਾਪਮਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੀ ਝਾੜੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਟਾਫ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ(ਸੋਧਿਆ) ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫੀਡ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸ੍ਰੋਤ: Krishi Jagran
