ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਕਿਸਾਨ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਉਹ ਆਰਥਿਕ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਸੀਮਾਂਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹਰ ਸਾਲ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਹੈ FPO ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ-
ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ FPO?
FPO ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਕਿਸਾਨ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੰਗਠਨ (Farmer Producer Organization) ਹੈ. ਇਹ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ. ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਾਭਕਾਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 86 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 1.1 ਹੈਕਟੇਅਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਔਸਤਨ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਛੋਟੇ, ਸੀਮਾਂਤ ਅਤੇ ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ FPO ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
FPO ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਸੀਮਾਂਤ ਅਤੇ ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਲਾਮਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਮੂਹਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਕੀਮ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਮੰਡੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ FPO ਲਈ ਕੰਪਨੀ ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ FPO ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਮਿਲ ਕੇ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਵੇਂ ਬਣਦਾ ਹੈ ਸੰਗਠਨ?
ਕਿਸਾਨ ਉਤਪਾਦਕ ਸੰਗਠਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 11 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੀ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ 3 ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ 300 ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਧਾਰਣ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ FPO ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਵੇ ਹੀ, ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 100 ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਪੈਸੇ
ਇਹ ਰਾਸ਼ੀ ਐਫਪੀਓ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਵਸਤਾਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਕਿਸਾਨ ਖਾਦ, ਬੀਜ, ਖਾਦ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਇਹ ਸਹਾਇਤਾ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਲਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਕਿਸਾਨ ਐੱਫ.ਪੀ.ਓ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਲਗਭਗ 6885 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਹਨ।
FPO ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ
ਲੋਨ ਦੇਨਾ- FPO ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਖੇਤੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਟਰੈਕਟਰ ਖਰੀਦਣ, ਪਾਈਪ ਲਾਈਨ ਵਿਛਾਉਣ ਲਈ, ਪੰਪ ਸੈੱਟ ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਖੂਹਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਕਰਜ਼ੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਖਾਦ ਦੇ ਬੀਜ- ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ FPO ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਤੇ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਟੀ ਦੇ ਖਾਦ, ਬੀਜ, , ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ, ਪੰਪ ਸੈੱਟਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਰੂਰਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਗੇ।
ਮਾਰਕੀਟ-ਐਫਪੀਓ ਮੈਂਬਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਉਪਜ ਖਰੀਦਣ, ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੈਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ. ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਲਈ ਚੰਗਾ ਮੁਨਾਫਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਟਾਫ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ(ਸੋਧਿਆ) ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਫੀਡ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸ੍ਰੋਤ: Krishi Jagran
